‘Een trieste begrafenis’ – ex-president van Tsjechië getuigt

Vele staatshoofden en voormalige staatshoofden woonden de begrafenis bij van Paus Benedictus XVI, niet omdat ze gevraagd waren, maar omdat ze wilden komen. Ook de voormalige president van Tsjechië, Václav Klaus. Hij vond de begrafenis ‘triest’, niet vanwege het overlijden van Benedictus, maar vanwege de duidelijke minachting die tegenover Benedictus werd getoond.

Hij schrijft:

“Voor mij, en zeker voor vele anderen onder ons, was de belangrijkste gebeurtenis van deze week de begrafenis van Paus Benedictus XVI in Rome op donderdag. 

Onmiddellijk na de bekendmaking van zijn overlijden heb ik zijn overlijden beschreven als een groot verlies. Ik voegde eraan toe dat hij “de laatste van de grote mannen van de 20ste eeuw was die voor de goede oude waarden streden” en dat hij voor mij “het belangrijkste symbool was van de strijd tussen de normale wereld en het moderne progressivisme”. Ik zei ook dat dit “het einde markeert van een fase in de evolutie van de menselijke samenleving”.

Ik had de eer zijn begrafenis in Rome bij te wonen. De begrafenis van paus Benedictus XVI, een groot paus, een groot theoloog, een groot kerkbestuurder, die plaatsvond op het Sint-Pietersplein op 5 januari 2023, was bijzonder. Ik ben geen expert in de ins en outs van begrafenissen van pausen, noch in wat men wel of niet moet, moet of mag, doen bij zo’n begrafenis, maar ik had tijdens de begrafenis – in de onverwachte kilte van januari in Rome – het gevoel dat alle glorie niet over Benedictus XVI ging.

Er werd geen woord over hem gezegd, behalve in algemeenheden. Er was nergens een portret of foto van hem te zien (tenminste vanaf mijn VIP plaats, maar er was niets in de Sint-Pietersbasiliek of in Rome). Er heerste een vreemde, ik durf zeggen: géén heilige stilte. Ik kan me niet herinneren dat de klokken van de Sint Pieter hebben geluid. Er was – zonder enig verband met wat er gebeurde – het schuchtere applaus van een handvol pelgrims. Er was een beleefd applaus van het VIP-tribune van politici toen de kist langs hen werd gedragen. Ik zou zeggen dat het een “normale” Mis was. Maar ik moet zeggen, daarvoor ben ik zeker niet naar Rome gegaan.

Kan het zijn dat het huidige Vaticaan hem niet mocht? Of niet alleen het Vaticaan, maar de Katholieke Kerk van vandaag, die – in tegenstelling tot paus Benedictus – de wereld van vandaag niet op zijn kop wil zetten, ook al is dat nog zo in strijd met de duizenden jaren leer van de Kerk? Was Paus Benedictus niet ‘het slechte geweten’ van de huidige Kerk? Mensen schrijven mij dat er in hun kerk geen condoleanceregister is, nergens een voorbede. Was de Kerk ongelukkig dat Benedictus een symbool werd van een voorbijgaand tijdperk misschien – met uitzondering van de koningin van Engeland – zelfs in de niet-kerkelijke wereld? En dat hij krachtig protesteerde tegen het einde ervan? Waarom horen we niet dezelfde waarschuwende stem van andere kerkleiders? Ik ben niet geroepen om te oordelen, maar het is triest.

Tijdens deze reis werd ik eraan herinnerd dat ik in april 2005 op dezelfde plaats was, voor de begrafenis van paus Johannes Paulus II, maar die begrafenis was anders. Ook hij was een symbool van het einde van een tijdperk, een symbool van het einde van het communisme [in de Oostbloklanden], aan de val waarvan de Poolse paus een belangrijke bijdrage heeft geleverd.

Dit was één van mijn reizen naar de begrafenissen van grote figuren uit de wereldgeschiedenis. Ik was in Londen voor de begrafenis van Margaret Thatcher en in Washington voor de begrafenis van Ronald Reagan. Ik was in Jeruzalem voor de uiterst indrukwekkende begrafenis van de Israëlische premier Yitzhak Rabin, die werd vermoord door een radicale zionist (dus geen Palestijnse terrorist). Ik was bij de begrafenis van de Saudische koning Faisal Saud in Riyad. Deze begrafenis had voor mij de onverwachte bijzonderheid dat de ongelovigen (d.w.z. de islam), hoewel uitgenodigd voor de begrafenis, de begrafenis niet mochten bijwonen, maar alleen de nieuwe koning mochten feliciteren.

In Krakau woonde ik de uiterst trieste begrafenis bij van de Poolse president Kaczyński, die mij zeer na stond. Deze begrafenis was bijzonder, omdat er geen vliegtuigen over Europa vlogen vanwege de actieve IJslandse vulkaan. Er waren dus weinig gasten uit de wereld, en onze delegatie kwam per trein aan. Ik was aanwezig bij de begrafenis van president Trajkovski van Macedonië, wiens vliegtuig kort na het opstijgen in een berg bij Skopje neerstortte. Ik was bij de begrafenis van József Antall, de eerste premier van Hongarije na de Koude Oorlog, en zat midden december drie uur lang naast premier Thatcher (en we hadden kunnen bevriezen) op het Parlementsplein in Boedapest. Ik was ook aanwezig bij de begrafenissen van de Slowaakse president Kovacs, de Oostenrijkse president Klestil en de Duitse presidenten Weizsäcker en Rau. Ik hoop dat ik niemand vergeten ben.

Ieder van hen heeft zijn stempel op de geschiedenis gedrukt, ieder van hen heeft zijn sporen nagelaten. Die van paus Benedictus XVI mag niet worden vergeten. Maar het lijkt op dit moment de meest bedreigde te zijn.

Bron: Rorate Caeli